TRE in Women’s Health

JULI 2014 – In het zomernummer van Women’s Health: een artikel van 3 pagina’s over TRE. En ondermeer Daan werd geïnterviewd!

Trillen tegen stress

Stress is niet te vermijden, feit. Omdat we best weten dat dit niet bevorderlijk is voor onze gezondheid, proberen we en masse op commando te ontspannen: met yoga, fitness, hardlopen, meditatie. Aan dat rijtje kun je nu Tension Releasing Exercises toevoegen, een methode die mentale én fysieke ontspanning oplevert. Gewoon thuis, met een paar triloefeningen per dag.

Hoeveel invloed heeft stress eigenlijk op onze gezondheid? Schrik niet: volgens de Amerikaanse vrouwenartsen Stephanie McClellan en Beth Hamilton is maar liefst 95 procent  van de aandoeningen waarvoor wij een arts bezoeken gerelateerd aan stress. Nog zo’n eye-opener: onderzoek toont aan dat stress meer impact heeft op een vrouwenlichaam dan op een mannenlichaam. Dat komt omdat vrouwen stressgevoeliger zijn en hun stressreactie zou ook langer duurt dan bij mannen.

Te snel naar standje stress

Stel je eens voor: je hebt een belangrijke afspraak, maar je kunt die verdraaide autosleutels nergens vinden. Of je moet de deadline van een spoedklus halen. Je hebt je verslapen en dreigt de trein te missen. Alwéér. Krijg je het al warm? Op acute stresssituaties zoals deze reageert je lichaam met een vecht- of vluchtrespons. Zelfs als je alleen al aan zo’n situatie dénkt. Je hartslag neemt toe en je ademhaling versnelt om het zuurstofgehalte in het bloed op peil te houden. Endorfinen worden aangemaakt, een natuurlijke pijnstilling, en je begint te zweten om dat hardwerkende lichaam afkoeling te bieden. Deze natuurlijke reactie maakt ons alerter; onze spieren spannen aan zodat we snel in actie kunnen komen. Hartstikke handig.

Hoewel… Die oeroude vecht- en vluchtrespons is van oorsprong ontstaan om te reageren op situaties waarin lichamelijke schade dreigde. Het helpt te vluchten voor een beer op de weg. Een echte. Maar om op hedendaagse stressoren te reageren, vaak emotioneel of psychisch van aard, zijn zulke grote fysieke veranderingen niet noodzakelijk. Of je nou besluit te vechten of je biezen pakt, geen van deze oplossingen is ideaal om met werkstress of achterstallige facturen om te gaan, zeggen McClellan en Hamilton, die zelfs een boek schreven over dit thema: Chill! De ultieme antistress-gids voor vrouwen (2010). ‘Het kan zelfs zo zijn dat je lichaam om het minste of geringste in standje stress schakelt, waardoor jij een hoge tol betaalt wat je fysieke en emotionele gezondheid betreft.’ Want die natuurlijke respons heeft ook een nadeel. Wanneer deze lichamelijke toestand lange tijd actief blijft, bijvoorbeeld als gevolg van chronische stress, kan het zelfs ziekte in de hand spelen. En dat wil je niet.

Trillende handen en benen

Ons lichaam bezit gelukkig ook een mechanisme waarmee het van stress kan herstellen. Het treedt al in werking tijdens de stressvolle momenten zelf. Trillende handen en benen, een trillende stem en knikkende knieën zijn tekenen dat een lichaam zich van de biochemische stoffen en spanning aan het ontdoen is die het nodig had.

Niet altijd gaat dat ontspannen trouwens automatisch, zegt bewegingswetenschapper en psychomotorisch therapeut Minke van de Kamp. ‘Bij langdurige stress of een trauma ontspannen veel spiergroepen soms niet meer vanzelf. Vaak zijn dat de spieren in het heup- en bekkengebied, maar ook die in je schouders, nek, borst en bovenrug.’

Die aanhoudende spierspanning geeft aan de hersenen het signaal door dat er nog steeds gevaar is, waardoor het lichaam en de hersenen in opperste staat van alertheid en paraatheid blijven. Met ‘gevaar’ bedoelt Van de Kamp trouwens niet alleen fysiek gevaar. ‘Ons lichaam en onze hersenen maken namelijk weinig onderscheid tussen daadwerkelijk fysiek gevaar en andere stressvolle situaties, zoals een presentatie geven of een belangrijke deadline halen.’

Ontspannen op een lichaamseigen manier

Een leven zonder stress is niet haalbaar, maar wel kun je leren diep te ontspannen op die lichaamseigen manier. David Berceli, een Amerikaanse trauma-expert, ontdekte dat je spiertrillingen ook kunt activeren via een serie oefeningen. De sleutel tot succes is ze op te wekken vanuit het zwaartepunt van het lichaam, het bekkengebied. Dat fungeert als epicentrum van waaruit de trillingen  zich verder door het lichaam verspreiden. Berceli noemt zijn methode Tension Releasing Exercises (TRE) en leerde de oefeningen wereldwijd  al aan zo’n anderhalf miljoen mensen. Onder meer in Amerika, Japan, China, Zuid-Afrika en onlangs op de Filippijnen, in regio’s waar mensen door oorlogsgeweld, armoede en natuurrampen langdurige stress ondervinden.

Wetenschappelijk onderzoek

Op dit moment wordt er aan de universiteiten van Arizona en Rome een wetenschappelijke studie gedaan naar de werkzaamheid van TRE. Gemeten wordt het effect op het lichaam bij het toelaten van trillingen tijdens de oefeningen, versus het tegengaan van de trillingen op het moment dat ze ontstaan. De eerste resultaten, uit nog niet gepubliceerd onderzoek, geven inderdaad aan dat de proefpersonen minder spanning ervaren na het toelaten van de trillingen.

Als trillen zo gezond is voor ons lichaam, waarom gebruiken we het dan zo weinig vandaag de dag? Dat heeft een culturele oorzaak, denkt Berceli. ‘In onze samenleving is het niet acceptabel om angst te tonen. Een trillende stem, trillende benen, knieën en handen zijn fysieke uitingen van angst die als zwakheid worden geïnterpreteerd. En zwakheid wordt in onze hedendaagse samenleving nou niet bepaald op prijs gesteld. Beven of trillen tijdens of na een schokkende gebeurtenis is echter een volkomen normale menselijke reactie.’ Niet stressen dus, maar trillen.

Tril onder begeleiding

in Nederland kun je sessies volgen bij in TRE gespecialiseerde docenten. De oefeningen zijn makkelijk te leren, maar het is raadzaam ze eerst onder begeleiding te doen want in het begin kunnen ze onwennig aanvoelen. Je denkt misschien: is het normaal wat ik voel, is dit in orde? Spiertrillingen zoals deze heb je waarschijnlijk nog nooit eerder zo sterk ervaren. Er komen als gevolg van de oefeningen soms ook emoties vrij, waardoor je ineens moet huilen of juist in de lach schiet. De docent kan je daar op een veilige en fijne manier in begeleiden en geruststellen.

Ontladen op de trilplaat?

Volgens de principes van TRE zou een sessie op de Power Plate in je sportschool dus ook stress tegengaan? Niet helemaal, zegt Daan Timmers, TRE-docent bij Yoga Lab in Amsterdam. ‘Een trilplaat wordt vaak gebruikt voor krachtopbouw, gewichtsverlies en het activeren van spieren, TRE wil juist de spanning in spieren ontladen. Bovendien legt een trilplaat de trillingen van buitenaf aan het lichaam op, terwijl ze bij TRE van binnenuit ontstaan. Omdat je lichaam de regie heeft, ga je niet voorbij je grenzen. Een mooi voorbeeld zie je bij vrouwen die een keizersnede kregen. Vaak blijven de trillingen bij hen lang in het bekken hangen, voordat ze zich over de rest van het lichaam verspreiden; kennelijk moet er op die plek eerst iets losgemaakt worden.’

Voorproefje TRE

TRE bestaat uit een serie van 6 voorbereidende oefeningen en één slotoefening. Om TRE volledig te ervaren, kun je het best de hele serie volgen. Wil je op een veilige manier proeven wat TRE is, dan geeft deze oefening een idee: ga met je rug tegen de muur staan, in zithouding, alsof je op een stoel zit. Houd deze houding een tijdje vast, op een zeker moment zullen je beenspieren gaan trillen. Die trillingen kun je gewoon toelaten. Dat is juist goed. Zorg er wel voor dat de intensiteit van de houding op een schaalt van 1 tot 10 niet hoger komt dan 6. Geef je de situatie een 7, schuif dan wat omhoog tegen de muur, dan neemt de intensiteit weer af, of strek je benen, daarmee stop je het ontladingsproces.

Het trillen kan heel klein en haast onmerkbaar beginnen. Ook dan is het ontladingsproces bezig. Wie vaker trilt, een paar keer per week gedurende enkele minuten, zal merken dat de trillingen groter worden.

Tekst: Cathelijne Esser